Di tích, di vật khảo cổ học dưới nước thế kỷ VII - IX ở tỉnh Quảng Ngãi

Quảng Ngãi là một khu vực có vị trí khá quan trọng trên con đường thương mại qua biển Đông từ Trung Quốc, Nhật Bản tới các quốc gia Đông Nam Á, từ đó đi xa hơn tới Ấn Độ, Tây Á. Tại đây, cho đến nay, đã phát hiện được thuyền Châu Tân có niên đại thế kỷ VIII-IX, thuyền Bình Châu niên đại thế kỷ XIII-XIV. Bên cạnh đó, khu vực này cũng phát hiện được hai neo thuyền mang phong cách Ả Rập niên đại thế kỷ thứ VII-VIII, 1 neo thuyền mang phong cách Đông Nam Á niên đại thế kỷ XVIII-XIX và nhiều đồ gốm sứ có niên đại thời Đường, Minh, Thanh. Đây là nguồn tư liệu quý góp phần nghiên cứu lịch sử hàng hải, lịch sử gốm sứ, mối quan hệ ngoại thương, vai trò của miền Trung Việt Nam trong tuyến thương mại qua Biển Đông thời cổ... Một địa điểm được xem có tính chất cảng thị cần thỏa mãn nhiều yếu tố. Với nguồn tư liệu hiện nay, có lẽ còn chưa đủ cơ sở chắc chắn, rõ ràng để khẳng định vụng biển Bình Châu, Quảng Ngãi đã phát triển thành một thương cảng hay đơn thuần chỉ là một bến đỗ. Quan điểm xem vụng biển này là một cảng cổ nên được xem như giả thuyết nghiên cứu cần được kiểm chứng.

Di vật thuyền Tân Châu (Nguồn: Bùi Văn Hiếu)

(Bùi Văn Hiếu, Khảo cổ học số 1/2024: 78-91)