Theo giới khảo cổ thì “đây là con đường đá cổ đẹp nhất Việt Nam được triều Hồ xây dựng vào cuối thế kỷ 14”.

Theo quyết định của Bộ VH -TT-DL, đợt khai quật lần này mới chỉ gói gọn trong diện tích 1.500m2 ở khu vực thành nhà Hồ. Trước mắt, các nhà khảo cổ đã tiến hành khai quật phía trước cổng thành phía nam và đã làm xuất lộ con đường Hoàng gia. Con đường được lát bằng đá xanh (trong đó có nhiều phiến đá lớn gần 1m2) khá bằng phẳng bị vùi sâu dưới mặt đường hiện tại từ 60 cm cho đến 1m. Theo sử cũ ghi lại thì đây là con đường mà nhà vua, hoàng gia và quan lại trong triều dùng để đến đàn tế Nam Giao trên núi Đốn Sơn làm lễ yết cáo trời đất, cầu quốc thái dân an. Con đường được bắt đầu từ cổng nam thành tới núi Đốn Sơn dài khoảng 2 km. Theo đánh giá bước đầu thì 2 km đường cổ này vẫn còn nguyên vẹn. Ngoài con đường đá cổ, các nhà khoa học đã tìm thấy rất nhiều di vật khảo cổ như chông sắt, mũi lao sắt, đạn đá, cùng với nhiều đồ gốm sứ thời Lê, các trang trí kiến trúc bằng đá của các triều đại sau đó.

Tiến sĩ Đỗ Quang Trọng - GĐ Trung tâm bảo tồn di sản thành nhà Hồ - cho rằng: “Việc phát hiện đường Hoàng gia thành nhà Hồ với kết cấu mặt đường bằng đá xanh bằng phẳng và còn khá nguyên vẹn cho thấy thời đó người xưa đã phải rất kỳ công để lắp ghép các khối đá rất khít khao và phẳng, để tạo một con đường cổ kính, trường tồn cùng thời gian. Đến thời điểm này có thể khẳng định đây là con đường đá cổ đẹp nhất Việt Nam”.

Với việc khai quật lần này, các nhà khảo cổ đang kỳ vọng sẽ tìm lại cốt đường thuở xưa mà Hồ Quý Ly đặt viên đá đầu tiên xây dựng nền móng tòa thành. Việc xuất lộ con đường Hoàng gia đã chứng minh tính chân xác, nguyên thủy của bản vẽ, sự nguyên vẹn, vẻ cổ kính, cân đối, vững chắc của di sản thành nhà Hồ.

Không phải chỉ giới khoa học và các nhà quản lý trong nước, mà chính ICOMOS (tổ chức đánh giá độc lập của UNESCO) đã đưa con đường Hoàng gia vào hồ sơ di sản, bởi họ kỳ vọng đây là con đường hoành tráng nhất trong các con đường cổ thuộc những kinh thành ở khu vực Đông Nam Á. Các nhà khoa học đặt niềm tin, cách khu vực cổng thành nam khoảng 100m sẽ tìm thấy mố cầu ba nhịp, năm nhịp hoặc bảy nhịp. Điều này giúp cho chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa thành và trì. Lâu nay con người mới biết đến 4 cổng chỉ là thành cao, hào sâu, chứ chưa chứng minh được sự liên kết giữa hai khối kiến trúc này như thế nào.

Được biết, sau khi khai quật xong phần nền đường, các đợt khai quật tiếp theo sẽ mở rộng sang hai bên cánh gà cổng thành phía nam, các cổng còn lại và cấu trúc bên trong gồm cung điện, hoàng cung để tìm hiểu kết cấu và trả lại đúng với giá trị của thành đá này.

Kỳ vĩ

TS Đỗ Quang Trọng khẳng định: “Khi khai quật xong con đường Hoàng gia, chúng ta sẽ làm cho cả thế giới phải sửng sốt bởi sự kỳ vĩ, toàn vẹn của di sản thành nhà Hồ và nó sẽ giúp chúng ta mở ra hướng mới để phát triển du lịch. Sau khi khai quật hoàn chỉnh, đường Hoàng gia sẽ trở thành con đường di sản, đường du lịch dành cho người đi bộ và những phương tiện thân thiện với môi trường, phục vụ du khách trong và ngoài nước về tham quan di sản”.

• 05/03/2012 10:00 - Nghệ An: Đang cày ruộng, “húc” phải... một hũ tiền cổ
• 25/02/2012 09:54 - Phát hiện vật tế thần ở Đàn tế Nam Giao
• 21/02/2012 09:44 - Hội thảo quốc tế về khảo cổ Việt Nam
• 17/02/2012 11:49 - Tuyên Quang: Phát hiện di tích tín ngưỡng cổ hiếm gặp
• 08/02/2012 11:47 - Chùa Hang (Kim Sơn Tự) – Tiên Lữ Phật Động, Tỉnh Thái Nguyên

• 18/01/2012 11:44 - Hà Tĩnh: Kết quả bước đầu đợt khai quật ngôi đền cổ bị chôn vùi trong cát
• 18/01/2012 10:08 - Thanh Hóa: Phát hiện trống đồng cổ dưới chân núi Rú Thần
• 14/12/2011 09:45 - TRIỂN LÃM ẢNH “HÀ NỘI TRONG TÔI” LẦN THỨ VII: CÂU LẠC BỘ NHIẾP ẢNH NGƯỜI CAO TUỔI
• 07/12/2011 11:41 - Lễ hội văn hóa Chăm Ninh Thuận qua ống kính của nghệ sĩ Nhiếp ảnh Trương Văn Ẩn.
• 07/12/2011 11:39 - Phát hiện dấu tích điện Kính Thiên thời Lê Sơ