Thực hiện Quyết định số 1682/QĐ-BVHTTDL của Bộ VHTTDL, từ ngày 25/4 đến 15/5/2017 Viện Khảo cổ học phối hợp với Bảo tàng Hà Giang tiến hành khai quật di chỉ hang Pắc Tà (xóm Pắc Tà, thôn Lùng Thiềng, xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên) với diện tích 36m2. Hang có tọa độ địa lý: 220 55’ 41,2” vĩ Bắc, 1040 55’ 40,9” kinh Đông, cao 331m so với mực nước biển, cao khoảng 150m – 170m so với mực nước suối.
quang_canh_pt.jpg
Quang cảnh khu vực gần hang Pắc Tà
Di chỉ được phát hiện và thám sát năm 2014. Đây là một hang động đá vôi có kích thước lớn, cao 40m, rộng 60m, sâu 140m khô ráo, thoáng mát, là một điều kiện thuận lợi cho cư dân cổ sinh sống. Kết quả khai quật cho thấy tầng văn hóa khá ổn định, dày 0,9m, chứa đựng các dấu tích  thời kỳ cư trú của cư dân cổ. Cấu tạo tầng văn hóa có đặc điểm như sau:
+Lớp mặt (1): lớp văn hóa hiện đại, màu xám tro
+Lớp 2: lớp trầm tích hang động vô sinh, màu vàng nhạt
+Lớp 3: lớp văn hóa, màu xám đen
+Lớp 4: lớp văn hóa, màu vàng nhạt
+Lớp 5: lớp văn hóa, màu xám tro loang lổ
+Lớp 6: lớp trầm tích hang động vô sinh
+Lớp 7: lớp văn hóa, màu nâu đỏ (do ảnh hưởng của lửa)
+Lớp vô sinh dưới cùng: trầm tích hang động
dia_tang_pt.jpg
Địa tầng di chỉ hang Pắc Tà
Căn cứ vào tầng văn hóa cho thấy các cư dân cổ ở hang Pắc Tà tiến hành các hoạt động săn bắt và hái lượm, đun nấu trong hang. Trong các lớp văn hóa từ trên xuống dưới đều xuất hiện các dấu tích bếp lửa, trong đó có rất nhiều xương, răng động vật, các loài ốc núi, ốc suối và ốc ruộng. Di vật đá phong phú nhiều loại hình khác nhau, như công cụ hình bầu dục, công cụ mũi nhọn, công cụ rìa dọc, rìa ngang, rìu ngắn, công cụ hình đĩa, cùng với hàng trăm mảnh tước, công cụ mảnh khác nhau. Ngoài ra trong tầng văn hóa còn phát hiện nhiều thỏi cuội có vết mài và các loại cuội nguyên liệu khác nhau, thổ hoàng…
do_da_pt.jpg
Hiện vật đá tại di chỉ hang Pắc Tà
nhuyen_the_pt.jpg
Xương và nhuyễn thể trong hố khai quật
Căn cứ vào loại hình di vật, bước đầu chúng tôi cho rằng di chỉ nằm trong khung niên đại văn hóa Bắc Sơn (6000 -11.000 năm cách ngày nay). Hang Pắc Tà thêm lần nữa khẳng định sự có mặt của người tiền sử trên vùng đất địa đầu tổ quốc, đưa tổng số di tích hang động thời tiền sử ở vùng đất Hà Giang lên con số 5, gồm các di tích: Đán Cúm, Nà Chảo, Khuổi Nấng, Nà Luông.
Nguyễn Trường Đông, Lưu Văn Phú
- Tác giả: Nguyễn Khắc Sử (chủ biên) - Viện Khảo cổ học
- Nxb: Khoa học xã hội, 2016
- Khổ sách: 16 x 24cm

- số trang: 782 trang
Cuốn sách là kết quả thực hiện đề tài khoa học cấp Bộ được nghiệm thu xuất sắc: Nghiên cứu đánh giá giá trị lịch sử - văn hóa Việt Nam qua các di tích thời kỳ tiền sử ở miền Trung và Tây Nguyên được phát hiện và nghiên cứu từ năm 1998 đến 2010 do PGS.TS Nguyễn Khắc Sử làm chủ nhiệm.
Cuốn sách đã bao quát các nguồn tư liệu khảo cổ học tiền sử miền Trung Việt Nam và đặt chúng trong bối cảnh rộng hơn, phác thảo khái quát diễn trình phát triển lịch sử văn hóa miền Trung Việt Nam từ thở bình minh của lịch sử, cách đây gần 1 triệu năm đến trước ngưỡng cửa của văn minh, cách đây khoảng 2 nghìn năm.
Tác giả đã phác dựng bức tranh toàn cảnh về kinh tế, xã hội và chủ nhân các văn hóa tiền sử miền Trung Việt Nam; đồng thời xem xét giá trị lịch sử văn hóa của tiền sử vùng này trong bối cảnh rộng hơn
Nội dung cuốn sách gồm 5 chương:
Chương 1: Trình bày tổng quan tư liệu về địa lý nhân văn; tình hình phát hiện, nghiên cứu khảo cổ học miền Trung, nhấn mạnh một số hiện tượng đặc thù của vùng như: động đất, núi lửa, biển tiến, biển thoái và các tác nhân khác ảnh hưởng tới cư dân biển tiền sử, giới thiệu sơ bộ một số tộc người bản địa thuộc ngữ hệ Nam Á và Nam Đảo liên quan đến khảo cổ tiền sử miền Trung Việt Nam.
Chương 2: Trình bày tư liệu, xác định đặc trưng cơ bản về di tích và di vật, niên đại và các giai đoạn phát triển, đánh giá giá trị lịch sử - văn hóa các nhóm di tích Đá cũ đã biết ở miền Trung.
Chương 3: Trình bày nội dung cơ bản 3 giai đoạn Đá mới ở miền Trung Việt Nam.
Chương 4: Trình bày diễn trình văn hóa tiền sử miền Trung Việt Nam, từ Đá cũ đến Đá mới, phác thảo môi trường sống, các hoạt động kinh tế, kết cấu tổ chức xã hội và chủ nhân các nhóm di tích, các văn hóa tiêu biểu.
Chương 5: xác định giá trị lịch sử văn hóa của các di tích tiền sử miền Trung Việt Nam thông qua việc phân tích so sánh các mối quan hệ văn hóa giữa tiền sử miền Trung và miền Bắc và miền Nam Việt Nam, cũng như với một số nước Đông Nam Á.
Xin trân trọng giới thiệu đến đông đảo bạn đọc!
Ngô Thị Nhung
                            
 
 
Nhà xuất bản: Khoa học xã hội
Năm xuất bản: 2014
Kích thước: 16x24cm
Số trang: 634

Công trình Văn bia Lê Sơ là tập hợp đầu tiên về văn bia Lê Sơ của nước ta, từ Cao Bằng, Lai Châu, Hòa Bình, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội... kéo dài về phía Nam đến Thanh Hóa. Đây là sự tiếp nối của việc nghiên cứu văn khắc Hán Nôm từ Bắc thuộc, Lý Trần đến thời kỳ Hậu Lê do Viện Nghiên cứu Hán Nôm tiến hành từ nhiều năm trước đây.
 

Nằm trong quỹ đạo phát triển chung của nền văn học thời Lê Sơ, văn bia thời kỳ này đã tạo nên những điểm nhấn quan trọng trong tiến trình phát triển văn bia Việt Nam, đó là sự ra đời của hệ thống văn bia đề danh Tiến sĩ (ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám Thăng Long Hà Nội), hệ thống văn bia lăng mộ (ở Lam Sơn Thanh Hóa), hệ thống văn bia ma nhai (ở nhiều di tích và danh thắng)... Vì vậy, nên việc nghiên cứu, biên dịch và giới thiệu văn bia thời Lê Sơ rất có ý nghĩa khoa học. Nó cung cấp cho chúng ta những tư liệu hết sức có giá trị khi nghiên cứu về thời kỳ này nói riêng và lịch sử Việt Nam nói chung.

 

Công trình đã biên dịch 67 bài văn bia hết sức có giá trị, góp phần thực hiện xã hội hóa di sản Hán Nôm và làm sáng tỏ những giá trị văn hóa Việt Nam truyền thống đang tiềm ẩn trong kho tàng tư liệu văn bia Hán Nôm của người xưa để lại.

 

Nguyên tắc để chọn dịch tư liệu trong cuốn sách này là văn bản còn rõ chữ, văn bản bị mờ để lại sau, khi có điều kiện sẽ khảo cứu tiếp vì khả năng giải mã các văn bản đó trước mắt gặp rất nhiều khó khăn. Một số bia mới được phát hiện sưu tầm bị mờ, vỡ nhiều chữ, bia khổ to và khó đọc đúng chữ Hán để phiên âm, dịch nghĩa. Nhưng đây lại là những bia quan trọng viết về cuộc kháng chiến chống quân Minh của các tướng lĩnh và quân dân Đại Việt. Vì thế, nhóm tác giả đã cố gắng chân hóa văn bản đến mức cao nhất có thể, điển hình là một số văn bia mới được sưu tầm từ Thanh Hóa trong thời gian qua.

Nhà xuất bản: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia
Năm xuất bản: 2016
Kích thước: 
Số trang: 256
Cuốn sách trình bày rõ chính sách văn hóa của các đời vua đầu triều Nguyễn từ năm 1802 đến năm 1884, trong đó nhấn mạnh đến việc tăng cường hệ tư tưởng Nho giáo, mở mang khoa cử Nho học, thể chế hóa một số lĩnh vực văn hóa như : cung đình hóa, quan phương hóa văn chương, nghệ thuật; thể chế hóa các hoạt động tâm linh, thống nhất phong tục....; về tiếp xúc văn hóa, văn minh trong khu vực và trên thế giới, từ đó rút ra những kinh nghiệm lịch sử và ý nghĩa thực tiễn đối với việc xây dựng chính sách văn hóa ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung cuốn sách thể hiện qua năm chương cơ bản sau :
 
- Chương I : Cơ sở hình thành chính sách văn hóa triều Nguyễn
 
- Chương II : Tăng cường hệ tư tưởng Nho giáo
 
- Chương III : Thể chế hóa một số lĩnh vực văn hóa
 
- Chương IV : Ưu tiên quan hệ với Trung Quốc, hạn chế tiếp xúc với phương Tây
 
- Chương V : Kinh nghiệm lịch sử từ chính sách văn hóa của triều Nguyễn.
 
Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc!
Sáng 10/5, Viện Khảo cổ học phối hợp với Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên và Đại học Wollongong (Australia) tổ chức hội thảo "Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật di tích mái đá Ngườm (Thái Nguyên)" tại khu vực di tích Mái đá Ngườm (thôn Kim Sơn, xã Thần Sa, Võ Nhai, Thái Nguyên). Tham dự hội thảo có TS Nguyễn Gia Đối (Phó Viện trưởng Viện Khảo cổ học), Ths Bùi Huy Toàn (Giám đốc Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên) cùng đông đảo các nhà khoa học từ Hà Nội và Thái Nguyên.
img_1021.jpg
Các đại biểu tham gia hội thảo tại Mái đá Ngườm
Tại di tích mái đá Ngườm, ông Nguyễn Thơ Đình (Viện Khảo cổ học, chủ trì khai quật) và GS Ben Marwick (Đại học Wollongong) trình bày chi tiết quá trình khai quật và các kết quả đã đạt được cũng như kế hoạch nghiên cứu tiếp theo với di tích này.
Di chỉ khảo cổ học mái đá Ngườm có tọa độ 21047’44.56 vĩ độ Bắc và 105053’21.68 độ kinh Đông, thuộc thôn Kim Sơn, xã Thần Sa, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Đây là một di chỉ loại hình mái đá có hình hàm ếch, rộng khoảng 60 mét, cao 30 mét, mặt bằng mái đá rộng khoảng 700m2. Mái đá Ngườm nằm trên lưng chừng phía bắc của dãy núi Ngườm, cao hơn mực nước biển 90m, cao hơn 50m so với suối Thần Sa ở dưới chân núi.
Di chỉ mái đá Ngườm được phát hiện và thám sát năm 1980, khai quật lần 1 năm 1981, khai quật lần 2 năm 1982 với tổng diện tích 56m2. Lần khai quật thứ 3 (2017) mở 6m2 được ký hiệu là A, B, C, D, E, F.
Ở giai đoạn văn hóa muộn nhất là sự có mặt của lớp cư dân có thể thuộc hậu kỳ Đá mới, sơ kỳ Kim khí với sự xuất hiện 05 rìu đá mài toàn thân, kích thước nhỏ mang đặc trưng rìu đá Phùng Nguyên. Thêm vào đó, nhiều mảnh gốm thô trang trí văn thừng, khắc vạch, in chấm cũng đuợc phát hiện cùng với các rìu mài. Các mảnh gốm thô xuất lộ trong những lớp phía trên của tầng văn hóa.
gom.jpg
Mảnh gốm thô phát hiện ở đơn vị tầng I, II
riu.jpg
Rìu đá phát hiện ở đơn vị địa tầng I, II
ccmanh.jpg
Công cụ mảnh và mảnh tước trong các đơn vị địa tầng
Cuộc khai quật tiếp tục khẳng định những nhận định về di tích mái đá Ngườm trước đây, giữa các lớp sớm muộn của tầng văn hóa không hề có lớp vô sinh ngăn cách. Bổ sung tại di chỉ Ngườm trong đợt khai quật 2017 chính là phát hiện thêm mức văn hóa sớm nằm trong lớp trầm tích màu đỏ cam sâu dưới lớp Ngườm hơn 1m. Công cụ trong lớp văn hóa này khác về kỹ thuật và nguyên liệu so với các lớp trên.
cuoi_mznh.jpg
Công cụ phát hiện trong lớp trầm tích màu đỏ cam
Kế hoạch nghiên cứu tiếp theo: đoàn sẽ làm các mẫu phân tích AMS, OSL để xác định niên đại của di vật, của trầm tích. Các mẫu trầm tích được lấy từ địa tầng ổn định sẽ đuợc nghiên cứu bằng phương pháp vi hình thái cấu trúc và phương pháp địa khảo cổ học để mang lại những nhận thức về quá trình hình thành địa tầng di chỉ từ giai đoạn sớm đến giai đoạn muộn. Phân tích cổ từ cảm và bào tử phấn hoa để có những hiểu biết về tác động của khí hậu, môi trường đối với người cổ tại Ngườm. Nghiên cứu chi tiết về kỹ nghệ chế tác công cụ các giai đoạn tại di tích mái đá Ngườm.
Trao đổi tại di tích, các nhà khoa học và các cơ quan quản lý văn hóa đều rất quan tâm đến phát hiện tầng trầm tích mới và những hiện vật trong đó. Nhiều ý kiến cho rằng, trong phạm vi hẹp sẽ khó có cái nhìn tổng quát về lớp trầm tích này. Hội thảo kiến nghị cần có nghiên cứu kỹ hơn và mở rộng phạm vi khai quật để có hiểu biết tốt hơn về lớp này.
Tin, ảnh: Nguyễn Thơ Đình
Câu lạc bộ khoa học Viện Khảo cổ học tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề: “Kết quả nghiên cứu bước đầu di chỉ khảo cổ Mái đá Ngườm”
Trình bày: Đoàn khai quật hợp tác Viện Khảo cổ học - Đại học Wollongong
Thời gian: 9h00’ ngày 12 tháng 05 năm 2017 (Thứ 6)
Địa điểm: Hội trường Viện Khảo cổ học - số 61 Phan Chu Trinh, Hà Nội
Kính mời các Quý vị quan tâm đến tham dự.
Nhà xuất bản: Thông tin và truyền thông
Năm xuất bản: 2015
Kích thước: 16x24cm
Số trang: 498
 
Tác giả tự đặt cho mình nhiệm vụ cố gắng vận dụng một phương pháp luận trên tinh thần thực chứng, tư duy phức hợp và cách tiếp cận hệ thống bắt đầu từ lòng đam mê. Lòng đam mê xuất phát từ một nhu cầu nội sinh, để tồn tại về tinh thần và tự thoả mãn bản thân, nếu có thể nâng thành một lẽ sống.
 
Cuốn sách là một bản tổng kết nhỏ những nghiên cứu và suy ngẫm trong hơn 40 năm qua của một con người gắn bó và luôn luôn muốn tìm hiểu lịch sử, văn hóa, con người của đất nước, quê hương, với một tình yêu, trách nhiệm cùng những trăn trở, âu lo. Vì vậy, nội dung của cuốn sách cũng được tập trung vào những chủ đề cơ bản, qua những thông tin và ý tưởng có liên quan đến những vấn đề về lịch sử, văn hóa của Hà Nội, Việt Nam cùng quá trình giao lưu, tiếp biến, hỗn dung của văn hóa Việt trong lịch sử.

 
Qua các mảnh ghép lịch sử từ quá khứ đến hiện tại, những góc nhìn, nghĩ suy về lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam nói chung và Thăng Long - Hà Nội nói riêng, hy vọng rằng những trang sử của ngày hôm qua có thể đem lại một gợi ý nào đó cho ngày hôm nay, theo tinh thần “ôn cố nhi tri tân” (ôn cũ để biết mới - Luận ngữ). Bởi vì lịch sử chính là một thông điệp đa nghĩa, một cuộc đối thoại thường trực và lời nhắn nhủ của quá khứ gửi cho hiện tại
Nhà xuất bản: Khoa học xã hội
Năm xuất bản: 2013
Kích thước: 14x20,5cm
Số trang: 175
Cuốn sách NHÀ MẠC VÀ THỜI ĐẠI NHÀ MẠC, HƠN HAI MƯƠI NĂM NGHIÊN CỨU VÀ NHẬN THỨC” của PGS.TS Trần Thị Vinh cung cấp cho người đọc một bức tranh tổng quát về con đường dẫn đến v
iệc nhìn nhận, đánh giá lại nhà Mạc và những nhận thức về nhà Mạc hiện nay qua hơn hai mươi năm thảo luận và nghiên cứu. Cuốn sách hết sức bổ ích cho mọi người muốn tìm hiểu về thời kỳ nhà Mạc, một thời kỳ nhiều biến động về lịch sử và cũng nhiều uẩn khúc về nhận thức
Cuốn sách được chia làm 3 phần:
Phần thứ nhất: Tổng quan tình hình nghiên cứu về nhà Mạc và thời đại nhà Mạc - Hơn một phần tư thế kỷ nhận thức lại, nhận thức mới và tiếp tục nhận thức.
Phần thứ hai: Vương triều Mạc (1527-1529) và công cuộc xây dựng đất nước thời Mạc. 
Phần thứ ba: Phụ lục
 
Nội dung cuốn sách hầu hết đều là những kết quả nghiên cứu từ nhiều năm qua, nhưng đến nay đã được kiểm chứng bằng thành tựu nghiên cứu và nhận thức của giới sử học đương đại qua hơn một phần tư thế kỷ nên tác giả chỉ bổ sung, chỉnh sửa đôi chỗ cho phù hợp với hiện tại, còn về quan điểm thì cơ bản vẫn giữ nguyên.
 
Riêng phần thứ nhất (Tổng quan tình hình nghiên cứu), tác giải có bổ sung nhiều hơn, vì nội dung phần viết đã được công bố 3 lần ở những thời điểm khác nhau và mỗi lần đều được cập nhật những nghiên cứu và nhân thức mới.
 
Cuối phần nội dung, cuốn sách còn đăng tải thêm một số hình ảnh về các cuộc hội thảo, các buổi lễ bảo vệ luận văn Thạc sĩ về nhà Mạc và một số hình ảnh tiêu biểu về kiến trúc, mỹ thuật thời Mạc...
 
Ngoài hai phần nội dung chính, cuốn sách còn có phần Phụ lục để giúp cho những người quan tâm, nghiên cứu về nhà Mạc tiện tra cứu và sử dụng khi cần thiết, gồm có:
 
1. Niên biểu các đời vua nhà Mạc theo thư tịch Việt Nam.
2. Danh mục các khoa thi Tiến sĩ tổ chức dưới triều Mạc.
3. Danh sách các vị đỗ Trạng nguyên tại các khoa thi do triều Mạc tổ chức.
4. Thư mục nghiên cứu về Nhà Mạc và các thời đại nhà Mạc.
 
 
- Tác giả: PGS.TS Nguyễn Thành Nam (chủ biên)
- Nxb Hồng Đức-2016
- Số trang: 328, khổ: 16x24cm
 
Nội dung: Cuốn sách là tập hợp nhiều bài viết của các tác giả khác nhau, giới thiệu về thân thế và sự nghiệp của Tể tướng - Tiến sĩ Nguyễn Mậu Tài nhân lễ kỷ niệm 400 năm ngày sinh của ông. Tể tướng Nguyễn Mậu Tài sinh ngày 20/11 âm lịch năm Bính thìn (1616), mất năm 1688, niên hiệu Hoằng Định thứ 17, đời vua Lê Kính Tông, ông được sinh ra ở làng Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ngày nay.
Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc !
Ngô Thị Nhung
                            
- Luận văn Thạc sĩ Lịch sử - 2016
- Tên đề tài: Minh văn trên vật liệu kiến trúc thế kỷ IX - XIX ở miền Bắc Việt Nam
- Người thực hiện: Nguyễn Thắng - Viện Khảo cổ học

Trang


61 Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội

+8424 38255449
Copyright © 2016 by khaocohoc.gov.vn.
Thiết kế bởi VINNO
Tổng số lượt truy cập: 9853554
Số người đang online: 7