Các hóa thạch trong tiến hóa người- giải mã các tín hiệu quá khứ

Chiều 18/3/2019. Viện Khảo cổ tổ chức buổi tọa đàm khoa học với chủ đề:
“Các hóa thạch trong tiến hóa người- giải mã các tín hiệu quá khứ” được trình bày bởi tiến sĩ Renaud Joannes-Boyau, Đại học Southern Cross.
Tác giả giới thiệu các kĩ thuật định niên đại tương đối và tuyệt đối được sử dụng trong định niên đại tiến hóa loài người. Qua so sánh một loạt các phương pháp như: theo vết phân hạch (fission track), quang phát quang (OSL), nhiệt phát quang (TL), cộng hưởng spin electron( ESR), tác giả cho thấy sự vượt trội của phương pháp định niên đại ESR trong định niên đại tiến hóa người hiện đại và người sớm. Trong phương pháp này, mẫu được lựa chọn là răng bởi vì men răng là tinh thể rắn chứa 96 to 97% (Ca10 (PO4) 6 (OH) 2). Men răng có cường độ tự nhiên dưới tác dụng của bức xạ tự nhiên hoặc khi được chiếu xạ, chúng sẽ được khuếch đại và đo được cường độ ESR. Tuổi của mẫu được tính bằng tỉ lệ số electron bị bắt giữ qua thời gian ( liều lượng tương đương) và số electron mà mẫu nhận được trong 1 năm (liều lượng hàng năm).
Với phương pháp này, nhóm tác giả đã công bố bài báo: Sự có mặt của người sớm ở đảo Sumatra cách đây 73,000-63,000 năm.
Để đánh giá các hóa thạch răng – sự tương tác với môi trường, Ts. Renaud Joannes-Boyau đề cập việc sử dụng quang phổ kế Raman, nguồn kích thích là tia laser thu được các hình ảnh quang phổ khác nhau của men răng. Sự phân tích các khối quang phổ đó cho biết về thành phần các nguyên tố vi lượng trong thức ăn như Ba, Cu, Mg, Sr. Sự lưu chuyển các nguyên tố đồng vị và các nhân tố đánh dấu thông qua các quá trình hóa học trong các hệ thống của môi trường và các chuỗi thức ăn, chu trình nước. Để minh họa cho điều này, nhóm tác giả có bài báo: Sự phân bố của nguyên tố Barium trên răng thể hiện những chuyển biến chế độ dinh dưỡng sớm ở bộ linh trưởng.
Ngoài việc, cho biết thành phần dinh dưỡng trong thức ăn, việc phân tích isotop (đồng vị) men răng còn cho biết sự di cư của cá thể, các stress mà cá thể đó trải qua như thời điểm cá thể được cai sữa, vào thời gian chuyển từ nóng sang lạnh, các nhiễm độc chì ở khu vực sống . Phương pháp phân tích đồng vị men răng có thể ghi nhận từ 0-15 năm đời sống của cá thể và các răng được lựa chọn phân tích là răng hàm M1,M2,M3.
Bài báo minh họa của nhóm tác giả : thời gian stress vào mùa đông, sự bú mẹ và nhiễm chì ở trẻ Neanderthal.
Diễn giả đã nhận được nhiều câu hỏi nghiên cứu quan tâm từ các cán bộ nghiên cứu trẻ của Viện. Kết thúc buổi tọa đàm, quyền Viện Trưởng - Ts. Nguyễn Gia Đối đã có trao đổi, cảm ơn diễn giả.